به‌سوی هدف خلع سلاح جهانی تا سال 2030
رامش یائورا
IDN-InDepth NewsAnalysis
برلین (IDN) – دیاساکو ایکدا یکی از رهبران برجسته بودایی خواستار برگزار “اجلاس گسترده هسته‌ای” در سال 2015 برای تحکیم حرکت به سوی جهانی عاری از سلاح‌های هسته‌ای و تبدیل شدن آن به نقطه آغازی برای تلاشی وسیع‌تر جهت خلع سلاح جهانی تا سال 2030 شده است.
او با در نظر داشتن این مسئله، امیدوار است که سازمان‌های غیر‌دولتی (NGO) و دولت‌های آینده‌نگر قبل از پایان سال دست به تشکیل یک گروه اقدام جهت آغاز روند تهیه پیش‌نویس کنوانسیون سلاح‌های هسته‌ای (NWC) بزنند که سلاح‌های هسته‌ای را غیرقانونی اعلام کند زیرا این سلاح‌ها نه تنها غیرانسانی هستند، بلکه هر سال 105 میلیارد دلار صرف آن‌ها می‌شود.
ایکدا که ریاست سازمان بین‌المللی سوکا گاکای (SGI) را بر عهده دارد که یک سازمان بودایی مستقر در توکیو بوده و به تمام مسائل جهانی می‌پردازد می‌نویسد: “یک عامل کلیدی … موضعی است توسط آن دسته از کشورهایی اتخاذ می‌شود که به بازدارندگی گسترده دولت‌های دارای سلاح هسته‌ای موسوم به چتر هسته‌ای متکی هستند.”
ایکدا ریاستSGI با کمال رضایت عنوان می‌کند امضا کنندگان بیانیه که تا کنون خواستار توقف گسترش سلاح‌های هسته‌ای و برچیدن سلاح‌ها اتمی و سلاح‌های کشتار جمعی شده‌اند “نه تنها شامل کشورهای عضو مناطق عاری از سلاح هسته‌ای (NWFZs) و کشورهای بی‌طرف، بلکه همچنین شامل نروژ و دانمارک هستند که از اعضای ناتو بوده و به این ترتیب در زیر چتر هسته‌ای این سازمان قرار می‌گیرند. و با این حال این دو کشور نه تنها این بیانیه‌ها را امضا کرده‌اند، بلکه نقشی کلیدی در تهیه پیش‌نویس نیز ایفا نموده‌اند.”
او می‌افزاید از سوی دیگر، ژاپن که خود به چتر هسته‌ای ایالات متحده متکی است، از امضای برخی از بیانیه‌های مهم خودداری کرده است و عمیقاً از توکیو خواسته به “جمع کشورهای دیگری که به دنبال منع سلاح‌های هسته‌ای به‌عنوان سلاح‌هایی غیرانسانی هستند بپیوندد و برای تحقق هرچه سریعتر جهان عاری از تهدید این سلاح‌ها همکاری کند”.
ایکدا در پیشنهاد صلح 2013 خود با عنوان “محبت، خرد و شجاعت: ساختن جامعه جهانی سرشار از صلح و خلاقیت”، به بررسی “چشم‌انداز ساختن جامعه جهانی سرشار از صلح و همزیستی خلاق تا سال 2030” پرداخته است.
ایکدا که در اصل از بیانیه ضد سلاح‌های هسته‌ای سال 1957 جوسی تودا، دومین رئیس سازمان سوکا گاکای الهام گرفته است، هر سال پیشنهاد صلحی را منتشر می‌کند که نگاهی دقیقی به ارتباط بین مفاهیم اصلی بودایی و چالش‌های گوناگون پیش روی جامعه جهانی در تلاش برای تحقق صلح و امنیت انسان دارد. او همچنین پیشنهاد‌هایی در مورد مسائلی مانند اصلاحات در آموزش و پرورش، محیط زیست، سازمان ملل متحد و برچیدن سلاح‌های هسته‌ای ارائه کرده است.
پیشنهاد صلح سال 2013 در پی دو رویداد مهم در سال جاری ارائه شده است: کنفرانس پیامدهای انسانی سلاح‌های هسته‌ای که توسط وزارت خارجه نروژ در 4-5 مارس در اسلو برگزار می‌شود و پیش از آن گردهمایی جامعه مدنی برای ممنوعیت جهانی سلاح‌های هسته‌ای برپا می‌گردد، و همچنین یک نشست سطح بالا در ماه سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل در مورد خلع سلاح هسته‌ای.
پیشنهاد صلح سال 2013 ایکدا می گوید که مجموع هزینه‌های عظیم سالانه مربوط به سلاح‌های هسته‌ای در سطح جهان بر “سنگینی بار ناشی از صرف در اختیار داشتن مداوم این سلاح‌ها بر دوش جوامع” تأکید دارد. این پیشنهاد می‌افزاید: “اگر این منابع مالی صرف بهداشت، رفاه اجتماعی و برنامه‌های آموزش و پرورش خود کشورها و یا کمک به توسعه سایر کشورهای دیگر می‌شد، تأثیر مثبت آن بر زندگی و کرامت مردم، خارج از تصور بود.”
ریاستSGI سه پیشنهاد عینی را مطرح کرده است:
اول، موضوع خلع سلاح به موضوعی کلیدی در اهداف توسعه پایدار (SDGs) تبدیل شود: او به‌طور خاص پیشنهاد می‌کند هزینه‌های ارتش‌های جهان نسبت به سال 2010 نصف شده و برچیدن سلاح‌های هسته‌ای و سلاح‌های دیگری که بر اساس قوانین بین‌المللی غیرانسانی تلقی می‌شوند، به‌عنوان اهدافی برای تحقق تا سال 2030 در نظر گرفته شود. ایکدا می‌گوید: “در پیشنهادی که به مناسبت برگزاری کنفرانس ریو+20 در ژوئن 2012 منتشر کردم، خواستار آن شدم که اهداف مربوط به اقتصاد سبز، انرژی‌های تجدید‌پذیر و پیشگیری و کاهش بلایای طبیعی در SDGs گنجانده شود، و به نظر من باید هدف خلع سلاح نیز در نظر گرفته شود.”
در حال حاضر دفتر صلح بین‌المللی (IPB)، مؤسسه مطالعات سیاست (IPS) و دیگر سازمان‌های جامعه مدنی از کاهش هزینه‌های نظامی در سطح جهان دفاع می‌کنند، و SGI نیز با آگاهی از این امر که خلع سلاح اقدامی انسان‌دوستانه است، از آن پشتیبانی می‌کند.
دوم، آغاز روند مذاکره برای یک کنوانسیون سلاح‌های هسته‌ای، با هدف توافق بر سر پیش‌نویس اولیه تا سال 2015، و بنا به گفته ایکدا: “برای این منظور، ما باید درگیر بحث‌هایی فعال و چند وجهی شویم – که تمرکز آن‌ها بر ماهیت غیرانسانی سلاح‌های هسته‌ای باشد – تا به‌طور گسترده‌ای به افکار عمومی بین‌المللی شکل دهیم.”
سوم، برگزاری اجلاس گسترده در حمایت از جهان عاری از سلاح‌های هسته‌ای: اجلاس سران G8 در سال 2015. رئیس SGI توضیح می‌دهد هفتادمین سالگرد بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی، فرصت مناسبی برای چنین نشستی خواهد بود، که باید شامل مشارکت بیشتر نمایندگان سازمان ملل متحد و کشورهای غیر از گروه G8 باشد که سلاح‌های هسته‌ای در اختیار دارند، و همچنین اعضای پنج منطقه عاری از سلاح هسته‌ای موجود – یعنی پیمان قطب جنوب، پیمان منطقه عاری از سلاح هسته‌ای آمریکای لاتین (پیمان تلاتلولکو)، پیمان منطقه عاری از سلاح هسته‌ای جنوب اقیانوس آرام (پیمان راروتونگا)، معاهده منطقه عاری از سلاح هسته‌ای آسیای جنوب شرقی (معاهده بانکوک)، و منطقه عاری از سلاح هسته‌ای آفریقا (پیمان پلیندابا) – و دولت‌هایی باشد که نقش کلیدی در فراخوانی برای برچیدن سلاح‌های هسته‌ای انجام داده‌اند.
ایکدا می‌افزاید: “در صورت امکان، آلمان و ژاپن، که بنا به برنامه‌ریزی‌ها به ترتیب در سال‌های 2015 و 2016 میزبان کشورهای G8 هستند، باید به توافق برسند که این ترتیب برعکس شود تا بتوان این نشست را در هیروشیما و ناکازاکی برگزار کرد.”
وی در پیشنهادهای صلح گذشته خود خواستار آن شده بود که کنفرانس بازنگری پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) در سال 2015 در هیروشیما و ناکازاکی برگزار شود تا به وسیله‌ای برای تحقق نشست برچیدن سلاح‌های هسته‌ای تبدیل شود. او هنوز هم امیدوار است که چنین نشستی برگزار شود.[ IDN-InDepthNews – 12 فوریه 2013]
