ترامپ منتظر لحظه‌ای جادویی برای منع سلاح‌های هسته ای
نوشته شانتا رُی
سازمان ملل متحد (IDN) – بازبینی موضع هسته ای 2018 (NPR) که در 2 فوریه منتشرشده، به وضوح خروج از مواضع گذشته بود و به نظر نشان‌دهنده تعهد مستحکم امریکا به آمادگی استفاده از کشنده‌ترین سلاح کشتارجمعی جهان است (حتی اگر امریکا هدف «حمله‌های مهم استراتژیک غیرهسته‌ای باشد» مثل حمله‌های سایبری).
بیانیه سیاست جدید (که نشان‌دهنده توجیهی کلی برای جنگ هسته ای است) باید در قیاس با اظهارات متناقض و مداوم رئیس جمهور ترامپ درباره مواردی مانند تغییرات آب و هوایی، توافق هسته ای با ایران و مهم‌تر از همه استفاده از سلاح‌های هسته ای قرار گیرد.
در 30 ژانویه و در نطق سالانه ریاست سازمان ملل متحد، که در حقیقت تریبونی برای اعلام سیاست های امریکایی است، به این نکته اشاره شده: شاید روزی در آینده، «لحظه‌ای جادویی» فرا رسد که در آن، همه کشورهای جهان سلاح‌های هسته ای خود را نابود کنند.
متأسفانه گفت «باعث ناراحتی است که هنوز به چنین زمانی نرسیده‌ایم».
اما رسیدن به آن لحظه جادویی به نظر سخت می‌رسد یا حداکثر یک فانتزی سیاسی است به خصوص در دولت ترامپ.
جایانتا داناپالا، معاون سابق دبیر کل سازمان ملل متحد در حیطه امور خلع سلاح به IDN گفت که در بسیاری از تفاسیر در مورد بازبینی موضع هسته ای دولت اوباما، همانطور که سالهای قبل نیز در موردش صحبت شد، به شدت از این مسئله انتقاد شده بود که جای دوری نمی‌رفت اگر رهبر کمال‌گرای امریکا که قول جهانی عاری از تسلیحات هسته ای را داده بود، هر نوع استفاده از سلاح هسته ای را محکوم می‌کرد.
او اشاره کرد «سند سیاست ترامپ از این هم فراتر می‌رود و قول ساخت سلاح‌های جدید و استفاده عملی از آنها را می دهد. تعجبی هم ندارد که زنگ ساعت قیامت روی دو دقیقه به نیمه‌شب یا جنگ آخرالزمان تنظیم شده باشد.»
داناپالا، ریاست سابق پاگواش[1] (2017-2007) هشدار داد که «با افزایش قابل‌توجه بودجه نظامی امریکا، قابل پیش‌بینی است که سایر دولت‌هایی که سلاح هسته ای در اختیار دارند نیز همین اقدام را انجام دهند».
نیکی هیلی سفیر امریکا در سازمان ملل در توجیه جنگ‌طلبی هسته ای ترامپ گفت NPR مطمئن باشد که «امریکا برای تهدیدات غیرعادی که امروز با آنها روبروست به خوبی آماده است و انعطاف دارد».
وی خاطرنشان کرد «می‌خواهیم دنیایی عاری از سلاح هسته ای را ببینیم اما سیاست هسته ای ما باید ریشه در واقعیت‌های جهانی که در آن زندگی می کنیم داشته باشد؛ جهانی که در آن رژیم‌های پرخاشگری مانند کره شمالی با تکیه بر سلاح‌های بالستیک و هسته ای غیر قانونی، ما و متحدان ما را تهدید می کنند».
نیویورک تایمز در مقاله سردبیرش با عنوان «بازی با آتش و خشم کره شمالی» که در دوم فوریه منتشر شد اشاره به این دارد که «نشانه‌ها به شدت حاکی از اقدام نظامی یک‌جانبه امریکا در قبال کره شمالی دارد».
تایمز هشدار داد «جواب ما به این خیر است» و اشاره کرد ترامپ به نظر دنبال زمینه‌سازی برای جنگ به خاطر «دلایل احساسی» است؛ آن هم با توسل به ماجرای دانشجوی امریکایی به نام اتو وارمبیر که پارسال پس از اینکه در کره شمالی بازداشت شد فوت کرد.
علاوه بر تهدیدات بدشگون برای گرفتن انتقام از دشمن‌های فرضی که سلاح هسته ای دارند، آخرین NPR بر چند سناریوی جنگی تأکید می کند، شامل به‌روزرسانی قابل‌توجه زرادخانه هسته ای امریکا؛ توسعه دو سلاح هسته ای دریایی جدید؛ پیشنهاد برای ساخت حداقل 12 زیردریایی کلاس کلمبیا جدید تا در سال 2031 به کار گرفته شوند و طراحی و ارسال 100 موشک زمینی جدید برای جایگزینی نیروی موشکی Minute-man.
سلاح‌های دریایی شامل موشک‌های بالستیک زیردریایی با برد پایین و موشک کروز دریایی.
طبق دفتر بودجه کنگره، برنامه جدید هسته ای امریکا هزینه‌ای معادل 2/1 تریلیون دلار دارد.
جان باروز، مسئول اجرایی کمیته وکلای سیاست هسته ای در نیویورک گفت NPR تعهدات حقوقی و بین‌المللی ایالات‌متحده را نادیده می‌گیرد و خطر جنگ هسته ای را افزایش می دهد.
وی گفت، NPR ترامپ در اشاره به «اجرای عملیات هسته ای مطابق قانون درگیری‌های مسلح خواهند بود» صراحت دارد.
بنابراین، گزارشی در سال 2013 در مورد راهبرد اشتغال هسته ای حاکی از این بود که تمامی برنامه‌های استفاده از سلاح هسته ای باید «مثلاً قوانین تفکیک و تناسب در تعداد را در نظر داشته باشد و آسیب جانبی به غیرنظامیان و اموال غیرنظامی را به حداقل برساند.»
باروز پاییز گذشته در نطق‌های عمومی‌اش خاطرنشان کرد که سران فرماندهی استراتژیک گفته اند دستور استفاده از سلاح هسته ای در صورتی که منافی قانون درگیری‌های مسلح باشد نباید پذیرفته شود.
او اذعان کرد: «حقیقت این است که سلاح هسته ای رو نمی‌توان مطابق با آن قانون استفاده کرد زیرا اول از همه تأثیرات همه‌گیر سلاح هسته ای اجازه تفکیک هدف ها اماکن نظامی از غیرنظامی را نمی‌دهد».
باروز همچنین عنوان کرد، NPR نقش سلاح‌های هسته ای را با شناسایی موقعیت‌های جدیدی که می توانند در آن مورد استفاده قرار گیرند توسعه می‌دهد؛ مانند زمانی که در پاسخ به «حمله‌های راهبردی غیرهسته‌ای» شامل حملات سایبری مورد استفاده قرار می گیرند.
«این تغییر مستقیماً در تناقض با تعهد NPT برای کاهش نقش سلاح‌های هسته ای در سیاست های امنیتی برای تسهیل خلع سلاح است. همچنین با نگرش مثبت که لازمه خلع سلاح است تناقض دارد. در نهایت خطر جنگ هسته ای را افزایش می دهد.»
مثلاً او عنوان کرد که حملات سایبری بارزی که نمی‌توان به منشأ خاصی نسبت داد دلیلی خواهند بود برای توسل به سلاح‌های هسته ای. این تغییر وقتی خطرناک‌تر خواهد بود که سایر قدرت‌های هسته ای نیز سیاست امریکا را اتخاذ نمایند.
ریک ویمن مسئول برنامه‌های بنیاد صلح در عصر هسته ای می گوید: «این بازبینی هیچ اشاره‌ای به ماده ششم از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته ای ندارد. این ماده قانونی امریکا، سایر کشورهای دارای سلاح هسته ای و امضاکننده‌های معاهده را ملزم می کند به مذاکره با نگرش مثبت برای خلع سلاح هسته ای.»
وی افزود: این بازبینی موضع نشان از تغییر رادیکال و خطرناک جهتِ سیاست های هسته ای امریکا دارد. دولت‌های عضو ناتو باید مواضع خود را مجدد ارزیابی کنند تا به صورت خودکار از این سیاست هسته ای تغییر یافته امریکا حمایت نکنند.
بر اساس اتحادیه دانشمندان امریکا، روسیه حدود 4300 کلاهک هسته ای دارد در قیاس با امریکا که 4000، فرانسه که 300، چین که 270 و انگلیس که 215 کلاهک دارند (هر پنج کشور، عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل هستند).
بعد از این کشورها، چهار قدرت هسته ای دیگر جهان هستند: پاکستان (140 کلاهک هسته ای)، هندوستان (130 کلاهک)، اسرائیل (80 کلاهک) و کره شمالی (15 کلاهک).
کینگستون ریف، مسئول خلع سلاح و کاهش تهدید سازمان کنترل سلاح اظهار داشت NPR جدید خلاف سیاست قبلی امریکا است و «با رویکرد هسته ای خشونت‌طلب و دلبخواه رئیس جمهور ترامپ همخوانی دارد».
ژوان رالفینگ ریاست مرکز کنترل تهدیدات هسته ای گفت این NPR هیچ اشاره‌ای به دیدگاه امریکا درباره جهان عاری از سلاح هسته ای نمی کند؛ دیدگاهی که چند دهه قبل توسط واشنگتن بیان شده بود.
او هشدار داد: «چکیده این NPR این است که ما به سلاح‌های هسته ای بیشتری نیاز داریم و نقش سلاح‌های هسته ای در برقراری امنیت ملی ما باید بیشتر شود… که این اهداف منع گسترش سلاح ما را تضعیف می کند و در طول زمان امنیت ما را به خطر می‌اندازد.»
دیوید کریگر، رئیس بنیاد صلح در دوره هسته ای گفت: «منع و نابودی سلاح‌های هسته ای تنها انتخابِ عقلانی است. رهبران جهان در حال حاضر باید گام درست را بردارند و معاهده ممنوعیت سلاح‌های هسته ای که 20 سپتامبر 2017 برای امضا در اختیار ملل متحد قرار گرفت را امضا کنند.» (IDN-InDepthNews- شش فوریه 2018)
عکس: معاون وزیر دفاع، پاتریک ام. شنهان، در وسط عکس، معاون وزارت خارجه در امور سیاسی، توماس ا. شنون جونیور. سمت چپ و کنفرانس خبری معاون وزیر انرژی، دن برویلت، درباره بازبینی موضع هسته ای سال 2018 در پنتاگون، 2 فوریه 2018. وزارت دفاع. عکس توسط درجهدار نیروی دریایی، رده اول، کاترین ای. هولم
[1] Pugwash
